رويکرد مدرنيزه عمومي به سمت پيتزا و لازانيا و انواع ساندويچ فاقد هرگونه پيشينه تاريخي و فرهنگي درازمدت و رويگرداني آنان از پاره اي غذاهاي سنتي از قبيل دل و جگر و قلوه ، يکي ديگر از چالشهاي اساسي و مهم در عرصه اقتصاد و فرهنگ فعلي ماست که براي واکاوي و ريشه يابي علل و عوامل عمده آن بايد دست کم هفشده سمينار و نشست علمي و کارشناسي برگزار کرد.
آن هم در اين برهه حساس فعلي که به افراد صاحبدل و جگردار، بيش از هر زمان ديگر نياز داريم.
شاعر در باب اهميت و جايگاه استراتژيک «دل» و نياز مبرم مردم به اين جسم صنوبري شکل عشق آفرين مي فرمايد؛
بيت دل انگيز:
بود هرجا دري از خشت و از گل
برآوردن توان ، الا در دل
جگر هم که از همان قديم الايام در فرهنگ ما از چنان محبوبيت و حساسيت زائدالوصفي برخوردار بوده که آدم «جگردار» همواره مورد ستايش و تعريف و تمجيد واقع مي شده و حتي مرحوم بيهقي نيز در ضمن نقل حکايت حسنک وزير در «تاريخ بيهقي» در جايي بدان اشارت دارد. در نگاه مردم ما حتي رفتن به سفر پرخطر عشق هم نياز به داشتن جگر و آن هم از نوع شيري اش که به جگر شير معروف بوده و به دليل همين معروفيت هم کمياب و گران بوده است و هست دارد.
بيت جگردار:
جگر شير نداري ، سفر عشق مرو!
کاين اشارت ز جهان گذران ما را بس!
درباره قلوه (کليه سابق) هم که هرچه بگوييم ، کم گفتيم. الان لابد خودتان مستحضريد که قيمت هر عدد کليه در بازار آزاد از هفت دولت چقدر است؟ اين که از حالاش.
از همان زمانهاي دور هم چنين مرسوم بوده که مردم عزيز ما به جهت محکم کردن پايه هاي محبت و مودت هرچه بيشتر و عميق تر در ميان خودشان ، وقتي که به همديگر مي رسيده اند، معمولا در يک تعامل انساني پاياپاي ، به همديگر دل مي داده اند و در عوض قلوه مي گرفته اند.
اين عمل هم عموما علت داشته و بي جهت انجام نمي شده است. به عنوان مثال ، کساني که از دست دلشان بعضا به ستوه مي آمده اند، اقدام به اين کار و ابتکار مي کرده اند.استاد محمدرضا شجريان در يکي از نوارهايش به تقليد از استاد بي بديل آواز ايران «مهران مديري » با يک حالت خاص نوستالژيک و ايضا با يک صداي فريادگونه در اوج مي خواند.
آواز سنتي:
امان از اين دل حبيب من ، آخ امان از اين دل که غير خون جگر ندارد که غير خون جگر نداردفلذا حق دارد اين رئيس اتحاديه فروشندگان دل ، جگر و قلوه که از رويگرداني مردم از همين سه تا چيزي که عرض شد (دل ، جگر، قلوه) بنالد و صدايش درآيد. البته رسانه ها خيلي صدايش را در نياوردند و ما فقط در پاره اي از مطبوعات متوجه سخنان گلايه آميز ايشان شديم. ايشان البته گراني را علت اصلي رويگرداني مردم از دل و جگر و قلوه دانسته بودند؛ چرا که به اعتقاد نام نبرده ، تغيير ذائقه مردم ، تاثير چنداني در استقبال از اين مواد غذايي سنتي ندارد و اينها هميشه مشتري خاص خودشان را دارند که البته مدتي است ديگر ندارند.
رئيس اتحاديه فروشندگان دل و جگر و قلوه در گفتگويي مبسوط با خبرگزاري دانشجويان کشور (ايسنا) افزوده است که هم اکنون بيشتر اعضاي اين صنف ، واحدهاي خود را تعطيل کرده و به کارهاي ديگري روي آورده اند.
وي گراني مواد اوليه (!) مورد نياز اين صنف و کاهش قدرت خورد و خريد مردم را از اصلي ترين عوامل بي رونقي اين شغل شريف برشمرده است.