اخبار خارجی فرهنگ و هنر شرلوک هلمز، آخرین کارآگاه از نسل کلاسیک

يكشنبه 11 ارديبهشت 1384

شرلوک هلمز، آخرین کارآگاه از نسل کلاسیک

شرلوک‏هلمز برجسته ترین و مشهورترین کارآگاه جهان ادبیات است.

بیش از یک قرن است که مردم با او آشنا هستند و داستان‏هایش را می‏خوانند. بسیاری او را واقعی می‏پنداشتند. این باور تا حدی بود که زمانی که سرآرتور کانن دویل(1930-1859) تصمیم گرفت به زندگی هلمز پایان دهد و داستان مسئله نهایی و جدال هلمز با پروفسور موریارتی را نوشت، مردم لندن بدون او احساس ناامنی می‏‏کردند. تئاتر، سینما و تلویزیون از محبوبیت این چهره مشهور ادبیات سود جستند و با اقتباس از داستان‏های شرلوک هلمز فیلم‏ها و مجموعه‏های تلویزیونی زیادی ساخته شد.
البته بسیاری از این آثار ارزش هنری نداشتند اما اقتباس تلویزیون گرانادا از مجموعه داستان‏های شرلوک هلمز به سبب فضاسازی مناسب، اقتباس خوب و وفادار به متن اصلی و بازی‏های درخشان بازیگران، بخصوص جری برت به نقش شرلوک هلمز، سبب شد تا این مجموعه‏ها به تولیداتی نمونه و برجسته بدل شوند. به انگیزه تکرار «ماجراهای شرلوک هلمز» که این روزها برای چندمین بار از تلویزیون پخش می‏شود، اطلاعاتی راجع به این مجموعه تلویزیونی و بازیگران آن در اختیار این مجموعه پلیسی قرار می‏دهیم.
در 24آوریل 1984 پخش مجموعه تلویزیونی جدید 13 قسمتی با نام ماجراهای شرلوک هلمز در انگلیس آغاز شد. این مجموعه پس از اولین نمایش در آمریکا با استقبال دور از انتظاری مواجه شد و به دنبال موفقیت‏های سری اول مجموعه شرلوک هلمز، تلویزیون گرانادا 3 سری دیگر را نیز با عناوین بازگشت شرلوک هلمز ( در 11 قسمت)، پرونده‏های شرلوک هلمز ( در 6قسمت) و خاطرات شرلوک هلمز(در 6قسمت) و همچنین 5 فیلم سینمایی با نام‏های شکارچی باسکرویل، حق السکوت بگیر، آخرین خون آشام، مجرد شایسته و علامت چهار تولید کرد.
این مجموعه به بیش از 70کشور دنیا فروخته شد و موفقیت‏های بسیاری به همراه داشت و در آمریکا دوبار جایزه نویسندگان داستان‏های معمایی را دریافت کرد. هلمز در آمریکا و ژاپن پیروان زیادی همانند اعضای یک فرقه پیدا کرد و جمعیت‏ها و انجمن‌های زیادی در دنیا به نام هلمز تشکیل شد.
انجمن طرفداران هلمز در فرانسه از دولت خواست تا نشان لژیون دونور را به جرمی ‏برت اعطا کند. پست سلطنتی انگلیس نیز در سال 1993 یکسری تمبر یادبود چاپ کرد و جرمی‏برت نیز هر هفته از نقاط مختلف دنیا به طور متوسط 3000 نامه دریافت می‏کرد.
اما شرلوک هلمز در تلویزیون گرانادا تفاوت‏های زیادی داشت. جرمی برت بازیگراین نقش، می‏گوید: «زمانی که برای اولین بار ایفای نقش شرلوک هلمز به من پیشنهاد شد مطمئن نبودم که بتوانم این کار را خوب

	" انجمن طرفداران هلمز در فرانسه از دولت خواست تا نشان لژیون دونور را به جرمی ‏برت اعطا کند... "

انجام دهم چون من تفاوت‏های زیادی با هلمز داشتم ؛ هلمز هیچ احساس و عاطفه‏ای نداشت، اما بعد از سالها، اجرای این نقش برای من ساده شد و حالا فکر می‏کنم که خیلی از خصوصیات او را با خودم یکی کردم و الان هلمز به خونسردی ابتدا نیست."
جرمی برت معتقداست که کانن دویل در ترسیم شخصیت هلمز از منابع زیادی از جمله نوشته‌های ادگار آلن پو استفاده کرده است. او در ابتدا معتقد بود که به خاطر ایفای نقش هلمز و نزدیکی به نقش نمی‏تواند قضاوت منصفانه‏ای در مورد او داشته باشد «هنوز نه، من آنقدر در نقش هلمز فرو رفته‏ام که نمی‏توانم به عقب برگردم و نگاه منصفانه‏ای به او بکنم، در حقیقت برای خلاصی از دست هلمز باید آرایش موهایم را عوض کنم»
جرمی برت در حقیقت عضو ثابت مجموعه‏های شرلوک هلمز بود. شرلوک هلمز که بود
جرمی برت با نام جری‏هاگینز در نوامبر 1935 در انگلیس به دنیا آمد. پدرش ارتشی بود. در دهه 50 و به قول خودش درست پس از اتمام جنگ کریمه در مدرسه مرکزی هنرهای نمایشی تعلیم دید. از همان کودکی به بازیگری علاقه داشت. در بچگی آواز می‏خواند و از همان زمان مشهور شد. در اتون در عرض دو هفته توانست عضو گروه کر شود. خودش می‏گوید: اگر بازیگر نمی‏شدم، دوست داشتم سوار کار شوم چون به اسب‏ها و سوارکاری‏ علاقه و اشتیاق فراوانی دارم یا مثل هر پسربچه دیگری دلم می‏خواست راننده لوکوموتیو شوم، البته در عصر بخار نه درحال حاضر. جرمی برت در مدت 10 سال در 42 نمایش تلویزیون گرانادا به جای شرلوک هلمز بازی کرد. وی برای اولین بار در توضیح نقش جدید خود و ایفای نقش شرلوک هلمز چنین گفت: جرمی برت به دنبال گنج است. و یک سال بعد از تولید مجموعه ماجراهای شرلوک هلمز عنوان داشت:« هلمز شخصیت بسیار پیچیده‏ای دارد و انسانی منزوی است مردی کاملا عجیب و غریب و بسیار دوست داشتنی است. او استعداد فوق العاده‏ای دارد که می‏تواند همانند یک پرنده شب در تاریکترین زمان شب در خیابان‏های لندن رفت و آمد کند. او در برابر زنان بسیار باوقار و متین است اما از آنها می‏ترسد.» جرمی برت برای ایفای نقش هلمز شوق و انگیزه بسیاری داشت. خودش می‌گوید: از زمانی که بچه مدرسه‌ای بودم داستان‌های کانن دویل را می‌خواندم. از همان زمان داستان‌های او راخشک و بی روح یافتم ولی برایم هیجان انگیز بود به طوری که هر شب قبل از خواب آنها را مطالعه می‌کردم.
جرمی برت در 1981 در لس‌آنجلس در نمایشی نقش دکتر واتسن در برابر چالتون هستون که ایفای نقش هلمز را عهده‌دار بود، بازی کرد. گذشته از بازی در مجموعه شرلوک هلمز، جرمی برت در نمایش‌های تلویزیونی عشق مادر، ربه کا و تصویری از دورین گری (برای BBC) و سربازان (برای گرانادا) حضور داشت. زمانی که از جرمی برت خواسته شد که به تئاتر نیشنال بپیوندد. جرمی این پیشنهاد را اوج هنر خود دانست. در صحنه تئاتر او در نمایش‌های «همان طور که دوست داری» و «تاجر وتیزی» (در تئاتر نیشنال)، سفری پیرامون پدرم (در تئاترهای مارکت)، طرحی برای زندگی (در تئاتر فونیکس)، رویاهای نیمه شب تابستان (در استرادفورد) و راز شرلوک

	" بعد از ماجرای شرلوک هلمز وقتی ویندهام دیویس تهیه کنندگی را به جای مایکل کاکس بر عهده گفت، ادوارد هاردویک بعد از دیوید بورک دومین آقای «واستون» تلویزیون گرانادا شد... "

هلمز(در تئاتر ویندهام) بازی کرد. از فیلم‌های او نیز می‌توان به جنگ و صلح (1956)، بانوی زیبای من (1964) و تماس مدوسا(1978) اشاره کرد.
جرمی برت در سپتامبر 1995 بر اثر حمله قلبی درگذشت.
ادوارد هاردویک به نقش دکتر واتسون
بعد از ماجرای شرلوک هلمز وقتی ویندهام دیویس تهیه کنندگی را به جای مایکل کاکس بر عهده گفت، ادوارد هاردویک بعد از دیوید بورک دومین آقای «واستون» تلویزیون گرانادا شد.
به اعتقاد بسیاری از منتقدان جرمی برت توانست هلمزی را نشان دهد که کانن دویل خلق کرده بود. اما شخصیت دکتر واتسون در این مجموعه به گونه‌ای شایان توجه با متن اصلی تفاوت داشت. در داستان‌های کانن دویل واتسون تا حدی مسخره است و قوه استنتاج هلمز برای او بسیار جالب توجه است اما در مجموعه شرلوک هلمز در تلویزیون گرانادا بخصوص پس از سری اول، آرام‌تر، باهوش‌تر و مسن‌تر بود و توازن بهتری بین هلمز و واتسون برقرار بود. ادوارد هاردویک از خانواده‌ای هنرمند بود. پدر و مادرش هر دو از بازیگران تئاتر و سینما بودند. او در 8 سالگی در فیلم فردی به نام جو با شرکت اسپنسرتریسی، حضور یافت. همچنین در نمایش لیسی به خانه برگرد همراه با الیزابت تایلور بازی کرد. در انگلیس تحصیلات خود را در مدرسه مالورن ادامه داد و در استو به تعلیم موسیقی پرداخت. او به کمدی علاقه داشت و دنی کی و سید فیلدز دو نفر از بازیگران مورد علاقه او بودند. در 1964 به تئاتر نیشنال رفت و 7 سال در آنجا کار کرد. در آن زمان جرمی برت نیز در همان شرکت کار می‌کرد. اما آن دو قبل از مجموعه شرلوک هلمز هرگز با هم بازی نداشتند، دوستان مشترک زیادی داشتند و یکدیگر را ملاقات می‌کردند اما در یک مجموعه کار نکرده بودند. ادوارد هارودیک در تلویزیون در لاوجوی، زندگی در مخاطره و غریبه‌ها و برادرها حضور داشت، همچنین در فیلم روز شغال نیز بازی کرد.
نقش خانم «هادسون» که اجرای آن را روزالین ویلیامز عهده‌دار بود نیز در اقتباس تلویزیون گرانادا تفاوت زیادی داشت. جرمی برت با خنده می‌گوید: کار خانم هادسون در بسیاری از داستان‌ها فقط آوردن فنجان قهوه است. برای من بازی کردن بدون حضور زن خیلی مشکل است و نقش خانم هادسون در این مجموعه به خوبی تنظیم شده بود.
روزالین ویلیامز از آغاز فیلمبرداری مجموعه شرلوک هلمز در تلویزیون گرانادا در 1984 در نقش خانم هادسون حضور مستمر داشت. او در مدرسه عالی هنرهای دراماتیک برای بازیگری تعلیم دید و در تئاتر لایبزی منچستر همراه با همسرش، دیوید اسکیس که به کارگردانی مشغول بود، حضوری دائمی داشت. دیوید اسکیس در داستان جعبه مقوایی در مجموعه «خاطرات شرلوک هلمز» در نقش ملوان قدیمی بازی کرد. روزالین ویلیامز مدتی گوینده آگهی‌های تجاری رادیویی و تلویزیونی بود. از آثار وی در تلویزیون می‌توان به جواهری در تاج، مزرعه امردیل و قربانی اشاره کرد.
در انتها بجا است به دوبله این مجموعه که از نمونه‌های برجسته سال‎های اخیر است، اشاره کنیم.
اولین سری از این مجموعه با نام ماجراهای شرلوک هلمز در زمستان 1373 از شبکه 3 پخش شد. مدیریت دوبلاژ این سری و گویندگی نقش هلمز را بهرام زند عهده دار بود و ناصر نظامی به جای دکتر واتسون صحبت می‌کرد. حدود 3 ماه بعد، پخش سری «بازگشت شرلوک هلمز» از شبکه 2 آغاز شد.
گویندگی هلمز و سرپرستی گفتار این بار به جلال مقامی محول شد و ایرج رضایی به جای واتسون صحبت کرد. پخش سری سوم «خاطرات شرلوک هلمز» نیز در سال 75 از تلویزیون پخش شد و در تابستان 76 پنج فیلم سینمایی روی آنتن رفت. سرپرستی دوبله این دو مجموعه و 5 فیلم سینمایی و گویندگی هلمز مجددا به بهرام زند واگذار شد و پرویز ربیعی در نقش واتسون صحبت کرد.