اخبار داخلی گوشه و کنار IT بازیابی اطلاعات از دست رفته چگونه ممکن است ؟ (قسمت دوم)

هموطن , يكشنبه 30 مرداد 1384

بازیابی اطلاعات از دست رفته چگونه ممکن است ؟ (قسمت دوم)

امروز در مورد بازیابی نامه‏های پاک شده و توصیه های مهم در بازیابی اشاره می شود.

مقاله تحلیلی-هموطن-عبدالله شهریوری-
اشاره
در قسمت اول این مطلب، در مورد نوع صدماتی که یک رایانه در هنگام آسیب پذیری از نوع سخت‏افزاری یا نرم‏افزاری ممکن است به آن وارد شود، صحبت کردیم و در مورد اشتباهاتی که در زمان بازیابی به وجود می‏آید، مطالبی را روز قبل ارائه کردیم. در قسمت پایانی، در مورد بازیابی نامه‏های پاک شده و توصیه های مهم در بازیابی اشاره می شود.

نامه‏هاى پاك شده
اگر خود محدوده اطلاعات آسيب ديده باشد، مثلا به واسطه Overwrite يا خطاهاى سخت‏افزارى مثل Crash هارد، نجات اطلاعات در محل‏هاى موردنظر غيرممكن است، ولى در اطراف قسمت آسيب ديده سكتورهاى سالم زيادى وجود دارد.
در اتاق‏هاى مخصوص در آزمايشگاه‏هاى Vogan، o¬ntrack يا Ibas براى متخصصان اين امكان وجود دارد كه اطلاعات درست را بازيافت كنند، به ويژه در مورد كامپيوترهايى كه مدت زمان طولانى در آب دريا قرار گرفته باشند يا در آتش سوزى سوخته باشند (صفحه هارد از كبالت و نيكل ساخته شده و تا دماى 700 درجه سانتيگراد تحمل دارد؛ در چنين حرارتى فقط مشتى خاكستر از خانه باقى خواهد ماند). براى آناليز صفحات هارد متخصصان Ibas از يك دستگاه ساخته شده به نام Analyzer Pattern استفاده مى كنند.
آنها توسط اين دستگاه صفحات هارد را باز مى‏كنند و به آن حركت دورانى مى‏دهند كه كنترل شده نيز باشد. بدين ترتيب عمل خواندن محدوده‏هاى كوچك و غيرآسيب ديده صفحه هارد امكان پذير مى‏شود. هد خواننده را كه توسط دست قابل هدايت است و از طريق سيگنال‏هاى يك اسيلوگراف در مدار قرار مى گيرد، مى‏توان در مكان و موقعيت موردنظر قرار داد.
در محل‏هاى خوانده شده روى هارد در قسمت head خواننده، به خاطر مغناطيس موجود جريان الكتريسيته ايجاد مى‏شود و در نتيجه سيگنال‏هاى آنالوگ حاصل مى‏شود، يك دستگاه الكترونيكى اين سيگنال‏هاى آنالوگ را اندازه گيرى و آنها را به اطلاعات ديجيتالى تبديل مى‏كند. به اين ترتيب علائم، فايل‏ها يا كليه ساختارهاى فهرست شده مى‏توانند بازيافت شوند.

نجات اطلاعات
در حال حاضر نجات اطلاعات در حالت‏هاى شديد هزينه بالايى دارد. قبل از هر كارى آناليز اطلاعات آسيب ديده مطرح است. هم اكنون فرآيند بازيافت اطلاعات براى يك هارد نرمال توسط شركت o¬ntrack و Ibas 450 مارك هزينه دربر دارد. با اين حال اگر شركت Ibas در روند بازيافت اطلاعات موفق شود، هزينه را از شخص دريافت مى‏كند. اين كار شايد برحسب نوع اطلاعات به بيش از ده‏ها هزار مارك بالغ شود.
گاهى اوقات پاك كردن مطمئن اطلاعات – مثلا، پاك كردن اطلاعات يك هارد به صورت غيرقابل بازيافت - مهم است. براى مثال زمانى كه بخواهيد كامپيوتر خود را به شخص ديگرى بفروشيد؛ پاك كردن معمولى يا فرمت كردن، همان طور كه توضيح داده شد، از بازيافت مجدد آنها جلوگيرى نمى‏كند. همچنين به كارگيرى يك Degausser هميشه تخريب كامل را به همراه خواهد داشت، تا آنجا كه هارد غيرقابل استفاده مى‏شود.
براى پاك كردن همه آثار و علائم از روى هارد ابزارهاى خاصى لازم است كه همه اطلاعات هارد را به صورت فيزيكى پاك كند، ولى در عين حال به هارد ضربه نزند. براى مثال Ibas با ابزار Expert Eraser چنين نرم افزارى را ارائه مى‏دهد.
اين برنامه كه براساس سيستم عامل Dos كار مى‏كند، مستقل از Bios و سيستم عامل به واسطه ديسكت عمل مى‏كند و با هر كامپيوترى سازگار با IBM با پروسسور 186به بالا و 640 كيلوبايت RAM كار مى‏كند. برنامه Expert Eraser هاردهاى IDE و SCSI را به صورت اتوماتيك مى‏شناسد. پس از نصب اين برنامه هارد به صورت غيرقابل برگشت پاك مى‏شود و حتى متخصصان نيز در اين حالت، نمى‏توانند هيچ اطلاعاتی را در آزمايشگاه بازيافت كنند. براى اين‏كه كاربران در وضعيت اضطرار برای بازيابی اطلاعات خود قرار نگيرند، بايد به نكات زير توجه كرد.

نکات مهم در بازیابی اطلاعات
1- اطلاعات مهم بايد هميشه حفاظت شوند، به همين دليل بايد از آنها Backup تهيه كرد. همچنين توصيه مى شود كه اطلاعات 2بار ذخيره شوند، مثلا به روش ديگر يا در جاى ديگرى در كامپيوتر ضبط شوند. توجه كنيد كه كامپيوتر را بايد از تغييرات شديد آب و هوايى دور نگاه داشت.
2- از وارد شدن صدمه و ضربه به كامپيوتر جلوگيرى به عمل آوريد. ضربات كوچك وضعيت هارد را دگرگون مى‏كند و هد ضبط و خواننده اطلاعات را از محل اصلى خود جابه‏جا مى‏كند. اگر بدنه هارد باز شود خطر Head-Crash آن را تهديد مى‏كند. با توجه به فاصله سر هد تا صفحه هارد كه بين 25 تا 50 نانومتر است، اثر انگشت يا حتى غبار هوا باعث Crash كردن آن مى‏شود. فايل‏هاى مهم به هيچوجه نبايد در دايركتورى Root يا روى ابزارهاى ضبطى كه پر هستند ذخيره شوند. در اين حالت، بزرگترين خطر اين است كه ويندوز اطلاعات آسيب ديده را با فايل‏هاى موقتى Overwrite كند.
3- اگر واضح نيست كه كدام نوع خطا باعث گم شدن اطلاعات شده، يا سر و صداهاى غيرمعمول خبر از مشكلات سخت افزارى مى‏دهد، كاربران نبايد خود وارد عمل شوند. در چنين حالتى Restart مى‏تواند باعث گسترش مكان‏هاى آسيب ديده شود و اين موضوع باعث از دست رفتن اطلاعاتى كه البته قابل بازيافت هستند، می‏شود.
4- اطلاعات آسيب ديده نبايد مستقيم مورد استفاده قرار بگيرند و دسترسى فقط از طريق يك ابزار ضبط اطلاعات ديگر، موفقيت آميز است. اطلاعاتى كه بايد بازيافت شوند، روى اين ابزار ضبط اطلاعات قرار مى‏گيرند و به هيچوجه روى ابزار خرابی كه عمل پاك شدن روى آن واقع شده، قرار نمى‏گيرند.
5- اگر انجام عمليات موفقيت آميز نجات اطلاعات، هدف است، عمل Defragment بسيار موثر خواهد بود. اطلاعاتى كه Defrag شده‏اند، نسبت به اطلاعاتى كه به صورت پراكنده روى هارد ضبط شده اند، آسان تر و سريع تر قابل بازيافت هستند.
6- اگر در زمینه بازیابی اطلاعات از دست رفته آگاهی و آشنایی کافی ندارید، از نرم‏افزارهای رایگان بازار برای این کار استفاده نکنید. چرا که ممکن است این نرم‏افزارها وضعیت اطلاعات موجود را بد تر کنند. حتما در این مورد به یک کارشناس مراجعه کنید.

منابع
در پایان این مطالب از شرکت مهندسی سخاروش و مشاوره مهندس رئوف که در جمع آوری مطالب و ارائه نکته‏های فنی نگارنده را یاری دادند، تشکر می شود.