اخبار داخلی اجتماعی داشتن شغل مناسب، حق اولیه جوانان ایرانی

هموطن سلام , دوشنبه 18 مهر 1384

داشتن شغل مناسب، حق اولیه جوانان ایرانی

بنا به برآوردهای سازمان بین‏المللی کار در سطح جهان حدود 3 میلیارد نفر نیروی کار وجود دارد که از میان حدود 30 درصد آنان اشتغال ناقص دارند و بیش از 140 میلیون نفر بیکارند.

بنا به برآوردهای سازمان بین‏المللی کار در سطح جهان حدود 3 میلیارد نفر نیروی کار وجود دارد که از میان حدود 30 درصد آنان اشتغال ناقص دارند و بیش از 140 میلیون نفر بیکارند. در این میان سطح بیکاری جوانان به طرز نگران کننده‏ای بالاست و بیش از 2 تا 3 برابر بیکاری بزرگسالان است.
روند رو به رشد جمعیت در 3 دهه گذشته بیکاری جوانان را به یکی از مهمترین و اساسی‏ترین معضلات کشورهای مختلف بدل کرده است.
از طرفی جوانان به عنوان سرمایه‏ ملی و نیروی اساسی تولید و رشد اقتصادی بدون داشتن شغل مناسب و آینده‏ای روشن در این زمینه با چالشی جدی روبه‏رو خواهند شد.
امروزه دسترسی به اشتغال پایدار یکی از نیازهای اساسی جوانان بوده و فراهم کردن بستر مناسب جهت دسترسی به آن یکی ازوظایف اساسی دولت‏ها و خانواده‏ها محسوب می‏شود. در این میان حل مشکل بیکاری در ایران که بیش از یک سوم جمعیت آن را جوانان تشیکل می‏دهند و دسترسی به اشتغال مناسب مهمترین دغدغه جوانان است؛ زیرا بخش عمده‏ای از آنان در آستانه ازدواج و تشکیل زندگی مستقل قرار دارند و بدین ترتیب نیاز به فراهم آوردن شغل مناسب برای آنان اهمیت بیشتری پیدا می‏کند.
در این زمینه باید این مسئله را نیز مد نظر قرار داد که شغل پایدار و مناسب موجب استقلال، آرامش روانی و آسایش زندگی افراد جامعه است؛ بنابراین دولت باید تلاش‏های عمده‏ای را در این زمینه انجام دهد.

اشتغال و توسعه
توسعه درهر کشوری به عوامل متعددی بستگی دارد که میزان افراد شاغل آن یکی از این معیارهاست؛ بنابر آماری که سازمان ملل متحد ارائه داده است؛ در سال 2002 بیش از 1050 میلیون انسان در گروه سنی 15 تا 24 سال در جهان زندگی کرده‏اند که 5/48 درصد آنان را زنان جوان تشکیل می‏دهند، در این سال حدود 18 درصد جمعیت جهان را جوانان تشکیل می‏دادند.
در حال حاضر 85 درصد جمعیت جوان در کشورهای در حال توسعه زندگی می‏کنند که 60 درصد آنها درمنطقه آسیا قرار دارند؛ بنابراین توانمندسازی جوانان باید محور اساسی توجه در اقتصاد کشورهای در حال توسعه باشد. البته باید توجه داشت که جمعیت جوان در هر کشور بسته به عوامل جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی و عوامل متعدد

	" بیش از 35 درصد دانش‏آموختگان مراکز دانشگاهی بیکار هستند و این بسیار مایه نگرانی است. دکتر طباطبایی این مسئله را چنین ارزیابی می‏کند... "

دیگر است که بنا بر سن، اندازه، خانوار، نسبت جنسی و نابرابری جنسیتی، فرصت و ساختار طبقات اجتماعی، سهولت دسترسی به تعلیم و تربیت پایه و آموزش مبتنی بر شغل، بود و نبود توان جسمانی و بالاخره سطح توسعه هر کشورخاص مربوط می‏شود.

کاهش جمعیت شاغل نسبت به جمعیت
جمعیت فعال اقتصادی با توجه به روندی که طی 2 دهه 1980 تا 2000 طی شده است در حال کاهش است.
دکتر اردلا ن طباطبایی، جامعه‏شناس، در این زمینه می‏گوید: کاهش میزان افراد شاغل نسبت به جمعیت را می‏توان به 2 عامل نسبت داد. از یک طرف جوانان بیش از گذشته در سیستم تعلیم و تربیت قرار می گیرند و از طرفی افزایش مکانیزاسیون بخش مهمی از وظایف نیروی انسانی را بر عهده گرفته است.
وی اضافه می‏کند: در میان مناطق توسعه یافته درصد کمتری از جوانان فعال از لحاظ اقتصادی در طبقه 15 تا 19 سال قرار دارند، بالا بودن درآمد خانواده این امکان را به خانواده‏ها می‏دهد تا فرزندانشان مدت زمان بیشتری را به تعلیم و تربیت بگذرانند؛ در حالی که در خانواده‏هایی که درآمد مالی کمتری دارند، فرزندان ناگزیرند زودتر وارد جریان فعالیت اقتصادی شوند.
وی اضافه می‏کند: در جوامعی مثل ایران که افرا د نمی‏توانند به شغل دلخواه خود دست پیدا کنند، ترس از بیکاری و بی شغلی به عنوان یکی از مهمترین دغدغه‏های روانی افراد مطرح است و آرامش روانی افراد را بشدت تحت الشعاع خود قرار می‏دهد.

بیکاری چیست؟
بنا به تعریف سازمان بین المللی کار که امروزه تعریف همگانی یافته است، بیکار به کسانی اطلاق می‏شود که بیش از یک ساعت در طول روز کار کرده‏اند؛ اما فعالانه به دنبال کار می‏گردند. از طرفی کسانی هستند که می‏خواهند کار کنند، اما فعالانه در جست‏وجوی کار نیستند، زیرا امکانی برای یافتن یک کار سودمند نمی‏یابند و در اصطلاح به آنها «کارگران مایوس» می‏گویند.
بنابراین می‏توان مدعی شد که ارائه یک مفهوم گسترده‏تر از بیکاری یا اشتغال مفیدتر از آن چیزی است که معمولا به عنوان بیکاری پذیرفته می‏شود.
در بین سال‏های 1993 تا 2003 میزان به کارگیری جوانان در شغل‏های مختلف کاهش 4 درصدی داشته است. این امر به دلیل افزایش سال‏های تحصیل جوانان است که قصد ادامه تحصیل دارند و بیشتر در محیط‏های آموزشی می‏مانند و متاسفانه دغدغه فکری جوانان به تحصیلات باعث می‏شود که کارفرمایان تمایلی به استخدام دانش‏آموزان و دانشجویان در محیط‏های کار نداشته باشند.

نرخ بیکاری در ایران
آمارها در ایران نشان دهنده آن است که 9 میلیون و 800 هزار جوان واجد شرایط اشتغال در کشور وجود دارد و بر اساس آمار سازمان مدیریت و برنامه‏ریزی در سال گذشته 25 درصد جوانان واجد شرایط اشتغال بیکار هستند و افزایش این آمار تا حد بسیاری نگران کننده است. این در حالی است که نرخ بیکاری زنان نسبت به مردان بسیار بیشتر است و بنابراین به نظر می‏رسد که معضل «بیکاری جوانان» مهمترین مشکل پیش روی جامعه ایران باشد.
طبق گزارش

	" سرمایه حاصل شده از نفت، مشکلات جوانان را از قبیل مسکن، شغل و بیکاری حل خواهد کرد. این در حالی است که هدف و برنامه اصلی دولت احمدی‏نژاد روی مسائل اقتصادی تمرکز یافته است... "

ماهنامه «کار و جامعه» وابسته به موسسه کار و تامین اجتماعی وزارت کار و امور اجتماعی در سال 2003 میلادی بیش از 88 میلیون نفر از جوانان سنین 15 تا 24 سال در این کشورها بیکار بودند. همچنین میزان بیکاری جوانان کشورهای در حال توسعه بیش از بیکاری بزرگسالان است. به طوری که احتمال بیکاری برای جوانان در کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته به ترتیب 8/3 و 3/2 برابر بزرگسالان است، این در حالی است که نه تنها احتمال بیکاری جوانان بیش از بزرگسالان است، بلکه به طور عام جوانان در مشاغل غیررسمی کوتاه مدت با دستمزد کم، یا بدون حمایت‏های اجتماعی به کار مشغول هستند.

بیکاری فارغ‏التحصیلان دانشگاهی
بیش از 35 درصد دانش‏آموختگان مراکز دانشگاهی بیکار هستند و این بسیار مایه نگرانی است. دکتر طباطبایی این مسئله را چنین ارزیابی می‏کند: این مسئله بخشی از یک واقعیت تلخ است. اما در کنار این واقعیت، باید این مسئله را نیز در نظر گرفت که بسیاری از فارغ‏التحصیلان کشور در مشاغل مرتبط با تحصیلاتشان قرار ندارند. درست است که بیکاری صدمات جدی‏ای بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و روانی هر جامعه می‏گذارد، اما چه کسی منکر تاثیرات مخرب این نوع اشتغال است.
وی اضافه می‏کند: مسئله‏ای که بیش از همه باعث شکل‏گیری این وضعیت شده است، گسست بین یافته‏های آکادمیک و نهاد اشتغال و کار در جامعه ایران است. از طرفی آنچه در دانشگاه‏های ما مطرح است، عمدتا با توجه به نیازهای کشور ما نیست، زیرا نهاد کار در کشور هنوز روند سنتی خود را طی می‏کند.
این در حالی است که «فرهاد رهبر» نایب رئیس احمدی‏نژاد، رئیس جمهور و همچنین رئیس سازمان برنامه در گفت‏وگویی بیان کرده است: سرمایه حاصل شده از نفت، مشکلات جوانان را از قبیل مسکن، شغل و بیکاری حل خواهد کرد. این در حالی است که هدف و برنامه اصلی دولت احمدی‏نژاد روی مسائل اقتصادی تمرکز یافته است.

جمع‏بندی
مرور بر نرخ‏های کلی بیکاری در کشورهای در حال توسعه‏ای مانند ایران تصویر یکنواختی را نشان نمی‏دهد. با این حال می‏توان با ارائه راهکارهایی این مسئله را تحت کنترل درآورد که از جمله این راهکارها می‏توان به ظرفیت سازی در تولید و اشتغال با رویکرد استفاده حداکثری از فرصت‏ها، شفاف‏سازی بازار کار جوانان با رویکرد کاریابی و اطلاع‏رسانی، فرهنگ‏سازی و اصلاح نگرش نسبت به اشتغال با رویکرد نهادینه کردن اخلاق کار در جوانان، توانمندسازی جوانان با رویکرد ارتقای دانش و مهارت، ایجاد فرصت‏های برابر شغلی برای جوانان با رویکرد عدالت جنسیتی و منطقه‏ای و همچنین افزایش انگیزه کارآفرینی در جوانان با رویکرد بسترسازی اشاره کرد.
و سرانجام باید توجه داشت که شغل نیاز جوان است که در استقلال فردی و اجتماعی او تاثیر داشته و باید بستر ارضای آن فراهم شود. از طرفی عرضه کار، حاصل فرآیند تصمیم‏گیری خانوار در انتخاب بین درآمد و فراغت با توجه به محدودیت زمان است و بالاخره این‏که داشتن یک «کار شایسته» که مستلزم آزادی، برابری، امنیت و حفظ کرامت انسانی است از حقوق اولیه هر انسانی محسوب می‏شود. زیرا داشتن شغل مناسب منجر به امنیت روانی و اجتماعی شده و سازگاری اجتماعی جوان را افزایش می‏دهد.